Ứng Dụng Equalizer Trong Phòng Thu Âm Chuyên Nghiệp

Làm thế nào để sử dụng Equalizer nhằm loại bỏ cộng hưởng phòng (room resonance) trong quá trình thu âm?

Cộng hưởng phòng là một hiện tượng phổ biến trong phòng thu âm, đặc biệt là trong các không gian nhỏ hoặc chưa được xử lý âm học đầy đủ. Khi sóng âm di chuyển trong phòng, chúng có thể bị phản xạ nhiều lần, tạo ra sự cộng hưởng ở một số tần số nhất định. Điều này làm âm thanh bị “ù”, “rền”, hoặc mất đi sự rõ ràng vốn có.

Để kiểm soát cộng hưởng phòng bằng Equalizer, trước tiên, bạn cần xác định các tần số gây cộng hưởng. Cách hiệu quả nhất là sử dụng Parametric EQ với kỹ thuật sweep (quét tần số). Bạn có thể làm như sau:

Bước 1: Quét tần số cộng hưởng

Sử dụng một band EQ với Q hẹp (khoảng 6-10), tăng mức gain lên khoảng +6dB đến +10dB, sau đó quét qua dải tần số từ 50Hz đến 1kHz. Khi bạn nghe thấy một tần số đặc biệt gây “rền” hoặc quá mạnh, đó là một trong những tần số cộng hưởng chính.

Bước 2: Cắt giảm tần số cộng hưởng

Khi đã xác định được tần số cần xử lý, giảm gain của band đó xuống khoảng -3dB đến -6dB, hoặc nhiều hơn nếu cần. Tránh cắt quá sâu vì có thể làm mất đi sự tự nhiên của âm thanh.

Bước 3: Sử dụng High-Pass Filter (HPF) hợp lý

Nếu phòng thu có quá nhiều cộng hưởng ở dải trầm, bạn có thể sử dụng High-Pass Filter để cắt bớt những tần số dưới 80Hz – 100Hz. Điều này giúp giảm đi tiếng ù không mong muốn mà không làm ảnh hưởng quá nhiều đến âm sắc.

Bước 4: Dynamic EQ thay vì EQ tĩnh

Nếu cộng hưởng chỉ xảy ra ở một số đoạn nhất định (chẳng hạn như khi có âm thanh lớn hơn mức bình thường), hãy sử dụng Dynamic EQ thay vì EQ tĩnh. Dynamic EQ chỉ giảm tần số đó khi nó vượt quá một ngưỡng nhất định, giúp duy trì sự tự nhiên của bản thu.

Bước 5: Kết hợp với xử lý âm học vật lý

Dù EQ có thể giúp giảm cộng hưởng, nhưng cách tốt nhất vẫn là xử lý phòng thu bằng bass trap, diffuser, hoặc foam acoustic panel để giảm thiểu vấn đề ngay từ đầu.

Khi bạn thực hiện đúng kỹ thuật, cộng hưởng phòng sẽ không còn là vấn đề lớn, giúp bản thu sạch hơn và dễ dàng hơn trong quá trình mixing.

Tại sao việc tinh chỉnh EQ trong giai đoạn pre-mixing lại quan trọng hơn là phụ thuộc vào EQ trong quá trình mixing?

Pre-mixing là bước xử lý sơ bộ âm thanh ngay từ khi thu để đảm bảo rằng tín hiệu vào là tốt nhất có thể. Một trong những sai lầm phổ biến nhất của nhiều kỹ sư âm thanh là dựa quá nhiều vào EQ trong giai đoạn mixing để “sửa lỗi”, thay vì tối ưu từ đầu.

Lý do pre-mixing quan trọng hơn việc chỉnh EQ trong mixing:

• Hạn chế việc sửa lỗi quá nhiều trong mixing: Nếu bản thu ban đầu có quá nhiều tạp âm hoặc các tần số không mong muốn, thì dù bạn có cố gắng chỉnh EQ trong mixing đến đâu cũng không thể khôi phục lại chất lượng âm thanh tự nhiên.
• Đảm bảo tính cân bằng ngay từ đầu: Pre-mixing giúp bạn loại bỏ tần số dư thừa ngay khi thu, đảm bảo rằng âm thanh đã gần như đạt trạng thái cân bằng trước khi vào mixing. Điều này giúp tránh việc phải cắt quá nhiều trong mixing, làm mất đi sự tự nhiên của âm thanh.
• Giữ nguyên đặc tính âm học của nhạc cụ: Một số nhạc cụ và giọng hát có đặc điểm âm thanh riêng biệt. Nếu bạn cắt quá nhiều trong mixing, chúng có thể mất đi màu sắc tự nhiên. Trong khi đó, xử lý ngay từ pre-mixing giúp giữ được tính nguyên bản của chúng.
• Dễ dàng hơn khi áp dụng hiệu ứng trong mixing: Một bản thu âm sạch giúp các hiệu ứng như reverb, delay, compression hoạt động tốt hơn. Nếu bản thu quá bẩn hoặc mất cân bằng, các hiệu ứng này sẽ làm tệ hơn thay vì cải thiện âm thanh.

Cách tối ưu EQ trong pre-mixing:

• Cắt các tần số thấp không cần thiết bằng HPF (khoảng 80Hz – 120Hz).
• Xử lý cộng hưởng phòng trước khi vào mixing (như đã nói ở câu 1).
• Tăng nhẹ các dải tần cần làm rõ nhưng không quá mức.
• Dùng notch filter để cắt các tần số không mong muốn mà không làm ảnh hưởng đến âm tổng thể.

Khi bạn làm tốt EQ ở pre-mixing, quá trình mixing sẽ nhanh chóng và dễ dàng hơn, đồng thời giúp sản phẩm cuối cùng có chất lượng cao hơn.

Làm thế nào để ứng dụng Dynamic EQ trong phòng thu để kiểm soát tần số mà không làm mất độ động của âm thanh?

Dynamic EQ là một công cụ mạnh mẽ giúp xử lý các vấn đề về tần số một cách linh hoạt hơn so với EQ tĩnh. Thay vì cắt hoặc tăng cố định, Dynamic EQ chỉ hoạt động khi một tần số vượt quá ngưỡng nhất định. Điều này giúp kiểm soát tốt hơn các vấn đề như âm “s” (sibilance), tiếng ù, hoặc các tần số quá mạnh mà vẫn giữ được độ động tự nhiên.

Ứng dụng cụ thể của Dynamic EQ:

• Giảm tiếng “s” và “ch” trong giọng hát: Khi thu giọng hát, các âm “s” hoặc “ch” thường quá mạnh ở khoảng 5kHz – 8kHz. Dynamic EQ giúp giảm chúng chỉ khi xuất hiện, thay vì giảm toàn bộ dải tần số đó như EQ tĩnh.
• Kiểm soát tiếng ù của bass và kick drum: Một số bản thu có quá nhiều năng lượng ở dải 100Hz – 250Hz, khiến âm thanh bị “muddy”. Thay vì cắt bớt toàn bộ, Dynamic EQ giúp chỉ giảm những đoạn quá mức, giữ lại phần low-end cần thiết.
• Xử lý harshness ở tần số cao của guitar hoặc synth: Một số nhạc cụ có thể trở nên quá chói trong một số phần của bài hát. Thay vì giảm toàn bộ dải 3kHz – 6kHz, Dynamic EQ giúp kiểm soát những đoạn cần thiết mà không làm âm thanh mất đi độ sáng tổng thể.
• Điều chỉnh cân bằng giữa các yếu tố trong bản mix: Khi có nhiều nhạc cụ cùng chơi, Dynamic EQ giúp giảm nhẹ những tần số xung đột mà không làm thay đổi toàn bộ âm sắc.

Cách sử dụng Dynamic EQ hiệu quả:

• Chọn đúng tần số cần kiểm soát.
• Đặt threshold (ngưỡng kích hoạt) hợp lý để chỉ giảm khi cần.
• Điều chỉnh attack và release phù hợp để không làm âm thanh bị “bóp méo”.
• Không lạm dụng, chỉ dùng khi thực sự cần thiết.

Dynamic EQ là một công cụ quan trọng trong phòng thu hiện đại, giúp xử lý các vấn đề phức tạp một cách tinh tế hơn so với EQ tĩnh, giữ cho âm thanh vừa cân bằng vừa tự nhiên.

Cách EQ giúp tối ưu hóa từng loại microphone trong thu âm giọng hát và nhạc cụ như thế nào?

Mỗi loại microphone có một đáp ứng tần số khác nhau, điều này có nghĩa là mỗi loại sẽ thu âm theo một cách riêng biệt. Để có được âm thanh tốt nhất, bạn cần hiểu rõ đặc điểm của từng loại micro và cách sử dụng Equalizer để tối ưu hóa chúng mà không làm mất đi chất âm tự nhiên.

Micro Condenser

Micro condenser có đặc điểm là nhạy với dải tần cao, thường có phản hồi tốt ở khoảng 8kHz – 12kHz, giúp tái tạo chi tiết rõ ràng của giọng hát và nhạc cụ. Tuy nhiên, chúng cũng dễ thu phải các tần số chói hoặc sibilance (âm "s" và "ch").

Cách chỉnh EQ:

• Nếu giọng hát bị chói hoặc gắt, có thể giảm nhẹ khoảng 8kHz – 10kHz bằng một band EQ với Q rộng.
• Nếu cần làm rõ hơn giọng hát hoặc nhạc cụ như piano, có thể tăng nhẹ 3kHz – 6kHz.
• Để loại bỏ tiếng ù không mong muốn, dùng HPF ở khoảng 80Hz – 100Hz để cắt bớt dải trầm.

Micro Dynamic

Micro dynamic thường có đáp ứng tần số hẹp hơn, ít nhạy với dải tần cao và có xu hướng tạo ra âm thanh ấm hơn. Chúng thường được sử dụng để thu giọng hát live, guitar điện, trống snare, và kick drum.

Cách chỉnh EQ:

• Nếu cần làm sáng âm thanh, có thể tăng nhẹ 5kHz – 8kHz để thêm độ rõ ràng.
• Nếu âm thanh quá tối hoặc đục, có thể cắt nhẹ 200Hz – 500Hz để giảm hiện tượng "muddy sound".
• Để làm nổi bật giọng hát hoặc trống snare, có thể tăng nhẹ 2kHz – 4kHz.

Micro Ribbon

Micro ribbon có đặc tính âm thanh ấm áp, tự nhiên và ít bị chói ở dải cao. Chúng thường được dùng để thu âm guitar acoustic, kèn đồng và vocal trong các bản nhạc cổ điển hoặc jazz.

Cách chỉnh EQ:

• Nếu âm thanh quá tối hoặc thiếu sáng, có thể tăng nhẹ 10kHz – 12kHz để thêm không gian.
• Nếu cần giảm bớt dải trầm không mong muốn, có thể sử dụng HPF từ 60Hz – 100Hz.

Tóm lại, mỗi loại micro có đặc điểm riêng, và việc sử dụng EQ đúng cách sẽ giúp bạn khai thác tối đa tiềm năng của chúng mà vẫn giữ được độ tự nhiên của âm thanh.

Tần số cắt (cut-off frequency) trong EQ nên được áp dụng thế nào để tránh hiện tượng ‘muddy sound’ trong bản mix?

Muddy sound (âm thanh đục, thiếu rõ ràng) thường xuất hiện khi có quá nhiều năng lượng tích tụ ở dải tần 200Hz – 500Hz. Nếu không xử lý đúng cách, bản mix có thể trở nên lộn xộn và thiếu chiều sâu.

Cách xác định và xử lý muddy sound bằng EQ

1. Lắng nghe và phân tích:

• Sử dụng EQ với một band có Q hẹp, tăng gain lên khoảng +6dB và quét qua từ 200Hz – 500Hz để tìm vùng có vấn đề.
• Khi bạn nghe thấy tần số làm âm thanh trở nên rền, thiếu rõ ràng, đó chính là khu vực cần xử lý.

2. Giảm nhẹ tần số gây vấn đề:

• Giọng hát: Cắt nhẹ 250Hz – 400Hz nếu cảm thấy giọng bị nghẹt hoặc thiếu độ rõ ràng.
• Guitar: Cắt 200Hz – 300Hz nếu guitar acoustic có quá nhiều dải trầm không cần thiết.
• Kick drum: Cắt 300Hz – 400Hz để làm sạch phần mid, giúp bass mạnh mẽ hơn.

3. Sử dụng High-Pass Filter (HPF) hợp lý:

• Nếu một track không cần quá nhiều dải trầm (ví dụ như vocal hoặc guitar lead), có thể áp dụng HPF để cắt bớt tần số dưới 80Hz – 100Hz.
• Điều này giúp mở rộng không gian cho bass và kick drum mà không làm mất đi sự tự nhiên của bản mix.

Một bản mix cân bằng là khi mọi nhạc cụ có không gian riêng mà không bị chồng chéo quá mức. Bằng cách sử dụng EQ đúng cách, bạn có thể loại bỏ muddy sound mà vẫn giữ được âm thanh rõ ràng và có chiều sâu.

Ứng dụng EQ trong việc làm sạch âm thanh thu từ các nguồn có độ méo (distorted sound) hoặc background noise như thế nào?

Khi thu âm trong môi trường không hoàn hảo, bạn sẽ gặp phải những vấn đề như tiếng ồn nền, méo tiếng hoặc các tạp âm không mong muốn. EQ có thể giúp làm sạch những vấn đề này một cách hiệu quả.

Xử lý tiếng ồn nền (background noise)

• Nếu bản thu có quá nhiều tạp âm ở dải tần thấp như tiếng quạt, tiếng rung sàn, hãy sử dụng HPF ở khoảng 80Hz – 120Hz để loại bỏ.
• Nếu có tiếng hú hoặc hum ở dải 50Hz – 60Hz, hãy dùng Notch Filter để cắt tần số này mà không làm ảnh hưởng đến âm thanh chính.

Giảm độ méo (distortion) bằng EQ

• Nếu giọng hát hoặc guitar điện bị méo tiếng ở dải cao, có thể giảm nhẹ 4kHz – 6kHz để làm dịu bớt độ chói.
• Nếu distortion quá mạnh ở dải thấp, có thể giảm 150Hz – 300Hz để tránh âm thanh bị "rền".

Làm sạch âm thanh bằng EQ đòi hỏi sự tinh tế, vì nếu cắt quá nhiều, bạn có thể làm mất đi đặc tính tự nhiên của âm thanh.

Tại sao Equalizer parametric lại là lựa chọn hàng đầu trong phòng thu thay vì Graphic EQ hoặc Shelving EQ?

Parametric EQ cho phép bạn điều chỉnh từng band tần số với mức độ chính xác cao hơn so với Graphic EQ hoặc Shelving EQ. Trong môi trường phòng thu, sự linh hoạt này là vô cùng quan trọng.

Ưu điểm của Parametric EQ trong phòng thu:

• Điều chỉnh tần số chính xác: Bạn có thể chọn chính xác từng tần số cần xử lý, thay vì bị giới hạn bởi các band cố định như Graphic EQ.
• Kiểm soát băng thông (Q factor): Cho phép bạn điều chỉnh độ rộng của dải tần bị ảnh hưởng, giúp xử lý vấn đề một cách tinh tế mà không làm ảnh hưởng đến các dải tần khác.
• Linh hoạt hơn: Parametric EQ có thể sử dụng để tăng hoặc cắt từng tần số riêng biệt mà không gây mất cân bằng tổng thể.

Shelving EQ và Graphic EQ vẫn có ứng dụng riêng, nhưng trong phòng thu chuyên nghiệp, Parametric EQ là lựa chọn tối ưu để đạt được âm thanh chất lượng cao.

Sự khác biệt giữa việc sử dụng EQ trong quá trình tracking, mixing và mastering là gì?

Trong sản xuất âm nhạc, Equalizer được sử dụng ở nhiều giai đoạn khác nhau, bao gồm tracking (thu âm), mixing (phối khí), và mastering (hoàn thiện bản nhạc). Mỗi giai đoạn này có một mục đích khác nhau, và việc áp dụng EQ sai có thể làm hỏng chất lượng âm thanh tổng thể.

1. EQ trong giai đoạn Tracking – Xử lý tín hiệu ngay từ khi thu âm

Tracking là quá trình thu âm từng phần riêng lẻ của một bài hát, chẳng hạn như giọng hát, guitar, piano, trống... EQ trong giai đoạn này chủ yếu được sử dụng để làm sạch tín hiệu trước khi chuyển sang mixing, giúp tín hiệu đầu vào tốt nhất có thể.

• Loại bỏ tạp âm không mong muốn ngay khi thu: Khi ghi âm, bạn không muốn có quá nhiều tạp âm, vì vậy có thể sử dụng High-Pass Filter (HPF) để cắt các tần số dưới 80Hz – 100Hz nhằm loại bỏ tiếng ù và rung sàn.
• Tối ưu hóa chất âm của từng loại micro: EQ giúp điều chỉnh các đặc điểm âm thanh ngay từ nguồn thu. Ví dụ, nếu một micro condenser thu giọng hát có quá nhiều sibilance, bạn có thể cắt nhẹ 8kHz – 10kHz ngay từ tracking để tránh phải xử lý quá mức trong mixing.
• Giữ nguyên đặc tính âm học của nhạc cụ: Không nên quá lạm dụng EQ trong tracking, vì mục tiêu là thu âm tín hiệu sạch nhất có thể mà không làm mất đi màu sắc tự nhiên của nhạc cụ và giọng hát.

2. EQ trong Mixing – Cân bằng và làm nổi bật từng yếu tố trong bản phối

Mixing là giai đoạn quan trọng nhất khi sử dụng EQ, vì đây là lúc bạn cần cân bằng từng track âm thanh, tạo không gian cho các nhạc cụ và giọng hát, cũng như làm nổi bật các yếu tố quan trọng.

• Xử lý tần số chồng chéo giữa các nhạc cụ: Nếu guitar và piano đều có nhiều năng lượng ở 200Hz – 400Hz, chúng có thể làm bản mix bị đục. Lúc này, bạn cần cắt bớt một trong hai để tạo sự cân bằng.
• Làm rõ giọng hát trong bản mix:
  • 2kHz – 4kHz: Làm rõ nét giọng hát.
  • 5kHz – 8kHz: Kiểm soát sibilance.
  • 100Hz – 250Hz: Nếu bị quá nhiều, giọng hát có thể bị "bịt kín" và thiếu độ thoáng.

Tạo không gian bằng Mid/Side EQ:

• Nếu giọng hát cần nổi bật hơn, có thể giảm nhẹ dải mid trên các nhạc cụ khác để nhường chỗ cho vocal.
• Nếu muốn tạo không gian rộng hơn, có thể tăng nhẹ tần số cao trên Side EQ để mở rộng stereo field.

EQ trong Mastering – Hoàn thiện tổng thể và đảm bảo sự cân bằng

Mastering là bước cuối cùng trong quy trình sản xuất âm nhạc. EQ trong mastering không còn tập trung vào từng nhạc cụ hay giọng hát riêng lẻ mà hướng đến việc điều chỉnh toàn bộ bản nhạc để đảm bảo sự cân bằng tần số và thống nhất âm sắc.

Cải thiện sự cân bằng tổng thể:

• Nếu bản mix thiếu sự hiện diện của tần số cao, có thể tăng nhẹ 10kHz – 14kHz để làm sáng tổng thể.
• Nếu dải trầm bị quá mạnh, có thể cắt nhẹ 50Hz – 100Hz để tránh âm thanh bị ù.

Tối ưu hóa cho nhiều thiết bị phát nhạc khác nhau: EQ trong mastering giúp bản nhạc phát trên mọi hệ thống loa (từ tai nghe nhỏ đến hệ thống âm thanh lớn) mà vẫn giữ được độ rõ ràng.

Dùng Linear Phase EQ để tránh phase shift: Trong mastering, sử dụng Linear Phase EQ giúp đảm bảo không có hiện tượng lệch pha, đặc biệt khi cắt hoặc tăng tần số quan trọng.

Như vậy, EQ có vai trò quan trọng ở cả ba giai đoạn, nhưng cần được sử dụng đúng cách để không làm mất đi sự tự nhiên của âm thanh.

Tặng quà

EQ, lọc xì bãi tổng hợp các loại

3.400.000 đ

Tặng quà

Nâng tiếng CAF LX 820 (Italya)

2.800.000 đ

Tặng quà

Lọc Xì EQ Sansui SE8 | Lộc Tiếng Nhật

6.900.000 đ

Tặng quà

Lọc tiếng Ashly GQX-3102

2.650.000 đ

Tặng quàGiảm giá sốc

Equalizer DBX 2231 (Hàng Ba Sao)

17.500.000 đ

Hàng chính hãng

Tặng quàGiảm giá sốc

Thiết bị chống hú Feeback XTR 2.0

1.350.000 đ

Chống hú karaoke

Tặng quàGiảm giá sốc

Equalizer Technics SH-8065

7.400.000 đ

Hàng bãi Nhật

Tặng quàGiảm giá sốc

Máy nâng tiếng Idol IP 300

1.850.000 đ

Nâng tiếng chính hãng

Làm thế nào để áp dụng kỹ thuật subtractive EQ một cách hiệu quả trong phòng thu mà không làm mất đi đặc tính tự nhiên của âm thanh?

Subtractive EQ (EQ trừ) là một phương pháp sử dụng EQ để loại bỏ những tần số không mong muốn thay vì tăng cường những tần số mong muốn. Đây là kỹ thuật quan trọng giúp làm sạch bản mix mà không làm mất đi độ tự nhiên của âm thanh.

1. Xác định tần số cần loại bỏ

• Dùng Parametric EQ với Q hẹp, tăng gain lên khoảng +6dB – +10dB và quét dải tần từ 100Hz – 10kHz để tìm các tần số gây vấn đề.
• Khi bạn nghe thấy tần số nào làm âm thanh bị ù, chói, hoặc không rõ ràng, đó là tần số cần cắt.

2. Giảm tần số thay vì tăng tần số khác

• Nếu giọng hát bị đục, thay vì tăng 5kHz – 8kHz, bạn nên cắt nhẹ 200Hz – 400Hz để làm sạch âm thanh.
• Nếu guitar quá chói, thay vì giảm toàn bộ high-end, bạn có thể chỉ cắt 3kHz – 5kHz.

3. Dùng Q hợp lý để tránh làm mất đi chất âm

• Nếu bạn cần giảm một tần số cụ thể (ví dụ: loại bỏ cộng hưởng phòng ở 300Hz), hãy dùng Q hẹp (khoảng 6-10).
• Nếu cần giảm tần số rộng (ví dụ: làm mỏng tiếng bass), dùng Q rộng hơn để tránh làm mất đi sự tự nhiên.

4. Hạn chế cắt quá nhiều: 

• Nếu bạn cắt quá mạnh một tần số, âm thanh có thể trở nên thiếu tự nhiên. Hãy thử giảm từ -3dB đến -6dB thay vì cắt quá mạnh.

5. Kết hợp với Dynamic EQ

• Nếu một tần số chỉ gây vấn đề ở một số đoạn nhất định, Dynamic EQ sẽ giúp giảm nó chỉ khi cần, thay vì cắt cố định.

Subtractive EQ giúp bạn loại bỏ những yếu tố không mong muốn mà vẫn giữ nguyên độ tự nhiên của âm thanh, điều này rất quan trọng trong phòng thu.

Ứng dụng của Mid/Side EQ trong phòng thu để tạo chiều sâu không gian và cân bằng âm thanh stereo như thế nào?

Mid/Side EQ là một kỹ thuật mạnh mẽ giúp kiểm soát không gian stereo của bản mix. Thay vì chỉ điều chỉnh âm thanh theo Left/Right, Mid/Side EQ cho phép bạn xử lý riêng biệt phần trung tâm (Mid) và hai bên (Side).

Làm sạch phần Mid để giọng hát rõ hơn: Nếu giọng hát bị chồng chéo với các nhạc cụ, bạn có thể cắt nhẹ 300Hz – 500Hz trên Mid để mở rộng không gian cho vocal.

Mở rộng không gian stereo bằng cách tăng Side EQ: Nếu bản mix cần không gian rộng hơn, bạn có thể tăng nhẹ 8kHz – 12kHz trên Side để tạo sự lấp lánh cho phần nhạc cụ bên ngoài stereo field.

Kiểm soát low-end để giữ bass mạnh mẽ: Nếu bass quá rộng và làm mất đi độ tập trung, hãy giảm dưới 150Hz trên Side để giữ bass tập trung vào Mid.

Tạo hiệu ứng sáng tạo cho synth hoặc guitar: Nếu muốn guitar hoặc synth có hiệu ứng nổi bật hơn, hãy tăng nhẹ 2kHz – 6kHz trên Side để làm cho chúng tách biệt khỏi phần trung tâm.

Mid/Side EQ giúp bạn kiểm soát tốt hơn không gian âm thanh, làm cho bản mix có chiều sâu và rõ ràng hơn trên hệ thống stereo.